Over zes jaar is in Amsterdam geen plek meer voor nieuwe bedrijven. Op bedrijventerreinen die worden volgebouwd met woningen moet ruimte blijven voor werkplaatsen en bedrijfsverzamelgebouwen.

De bouw van tienduizenden woningen in nieuwe wijken als Hamerkwartier, Overamstel en Buiksloterham dreigt ten koste te gaan van bedrijven. Als de gemeente niet ingrijpt, verdwijnen ambachtelijke bedrijven, maakindustrie en reparatiewerkplaatsen uit de stad.

Die waarschuwing klinkt in de nieuwe Bedrijvenstrategie van wethouder Victor Everhardt (Economische ­Zaken). Al in 2025 dreigt een tekort. Als de uitgifte van nieuwe kavels zich in het huidige tempo voortzet, is alle ruimte voor dit soort bedrijven over zes jaar op. En dat is inclusief nieuwe terreinen die worden ontwikkeld in de Lutkemeer en op Zeeburgereiland.

Voor 2040 vreest de gemeente een tekort van minstens 150 hectare aan bedrijventerrein in Amsterdam, 230 voetbalvelden. Verdringing ligt op de loer, schrijft Everhardt, omdat dit soort bedrijven de snel oplopende huren minder goed kunnen ophoesten dan kantoren en horeca. Het gevaar is dat lager betaalde werkgelegenheid de stad wordt uitgedrukt.

Motor van de regio

En dat terwijl het gaat om werk dat elementair is. Aannemers, loodgieters en installateurs zijn broodnodig vanwege de bouwwoede en de verduurzaming. Ook voor bevoorrading en de verwerking van afval tot nieuwe grondstoffen, willen juist meer bedrijven vlak bij de stad zitten.

Everhardt maakt zich zorgen. “De logistiek, ambachten en maakindustrie verdwijnen uit de stad terwijl zij de motor zijn van de economie in de Metropoolregio Amsterdam.”

Het antwoord wordt gezocht in gemengde wijken. De nieuwe wijken die verrijzen op bedrijventerreinen moeten ook ruimte geven aan werk, voor het soort bedrijven waar Everhardt zich zorgen over maakt (op onder meer Sloterdijk, Overamstel, Buiksloterham en Hamerkwartier), maar ook voor de creatieve industrie (NDSM-werf, Sluisbuurt, Amstelkwartier).

Schoon en minder stank

Uit onderzoek blijkt dat 90 procent van de bedrijven hier goed te com­bineren is met woningen. In nieuwe ‘woon-werkwijken’ moet zo’n 30 procent van de vierkante meters waarop nu wordt gewerkt beschikbaar blijven voor bedrijven. Die mix past ook goed bij de stad, vindt Everhardt. In vroegere arbeiderswijken als De Pijp en de Jordaan stonden pakhuizen en werkplaatsen ook zij aan zij met woningen, en hier en daar nog steeds.

De gemeente gaat ervan uit dat mengvormen ook beter mogelijk worden omdat moderne productieprocessen schoner zijn en minder stank of lawaai meebrengen. In de Bedrijvenstrategie wordt wel de vraag opgeworpen of de nieuwe bewoners zullen snappen dat dit enige hinder geeft.

Bij de havenbedrijven die na 2030 plaatsmaken voor de nieuwe woonwijk Haven-Stad is het een ander ­verhaal. Daar gaat het om zwaardere industrie die zich niet zomaar laat mengen met woningen. Die kan verderop in de haven terecht en op de ­bedrijventerreinen die overblijven. Daar worden uitdrukkelijk geen woningen toegestaan, zodat de bedrijven bij investeringen de zekerheid hebben dat ze hier kunnen blijven.

Werkgeversorganisatie Oram reageert positief. “Amsterdam is niet alleen een woonstad, maar ook een werkstad,” zegt een woordvoerder. Tegelijk is Oram bezorgd. “Er is ook een categorie bedrijven waar mengen niet kan, omdat die te veel worden ­beperkt in hun bedrijfsvoering. Daar moeten we oog voor hebben.”